Kriyoablasyon tedavi yöntemi (Cryoablation)
Kriyoablasyon, kanserli dokuyu soğutarak ablasyon yapan (tahrip eden) bir kanser tedavi metodudur. Bu yöntemde kanser dokusu eksi 140 derecenin altına kadar (sıfırın altında 140 derece) soğutularak buz kütlesine (iceBall, buz topu) çevirilir. Oluşan buz topu literatürde IceBall olarak geçmektedir. Bu şekilde buz topuna çevrilen kanser dokusu, adeta kristalleşerek dokuda nekroz dediğimiz ölü doku oluşur. Bu şekilde kanserli dokunun küçülmesi, yok olması sağlanmaktadır.
Kriyoablasyon, RF ve Mikrodalga ablasyon metodlarının aksine kanserli dokuyu ısıtarak değil soğutarak ablasyon yapmaktadır. Bu doku tahribi cryo prob denen özel dizayn edilmiş kriyoablasyon iğneleri ile sağlanmaktadır. Ablasyon iğnelerinin içerisinden geçirilen sıvılaştırılmış gazlar iğne ucundan çıkarken basınç ile donma meydana getirmekte dokuyu buz kütlesine çevirmektedir.
Kriyoablasyon iğnesi ve uç kısmında oluşan buz topuna ait görünüm
Tümör içerisine yerleştirilen iğne ve etrafındaki (koyu renkli) buztopu (IceBall) görünümü
Kriyoablasyonun diğer yöntemlere göre özellikleri nelerdir?
Kriyoablasyon metodunda birden fazla iğne aynı anda kullanılarak RF veya mikrodalga ablasyona kıyasla daha büyük bir alanda ablasyon sağlanabilmekte, bu nedenle daha büyük kanser alanı tedavi edilebilmektedir.
Kriyablasyonda buz topunun doğal ağrı giderici soğuk etkisi nedeniyle işlem çok daha ağrısız, lokal anestezi ile hasta uyutulmadan gerçekleştirilebilmektedir.
Buz topu işlem sırasında ultrasonografi veya tomografi ile görüntülenebildiği için işlemde hangi alanların tahrip edildiği, hangi alanların sağlam kaldığı görülebilmektedir. Ayrıca çevre sağlam dokuların ablasyondan olumsuz etkilenip etkilenmediği de görülebilir olmaktadır. Bu durum olası riskleri ve komplikasyonları azaltmaktadır.
Kriyoablasyonun çok daha konforlu bir ablasyon metodu olduğu söylenebilir. Tamamen uyanıkken yapılabilmektedir. Genel anestezi gerekmez, lokal anestezi ile yapılabilmektedir. İşlem sonrasında kesi-dikiş izi olmamaktadır.
Kriyoablasyon hangi kanserlerde uygulanabilmektedir?
Kriyoablasyon başta akciğer, böbrek, kemik, meme, karaciğer, pankreas ve yumuşak doku olmak üzere birçok kanser türünde uygulanabilir. Ayrıca çok uzun yıllardır prostat kanserinde de kriyoablasyon yöntemi hem kapalı iğne yöntemi ile hem de ameliyatta açık olarak kullanılmaktadır. Ancak kapalı yöntemler (perkütan yöntemler, ciltten iğne deliğinden girilerek yapılan yöntemler) son yıllarda gelişmiş girişimsel radyoloji merkezlerinde tomografi, ultrason veya MRG kılavuzluğunda daha sıklıkla uygulanır hale gelmiştir.
Karaciğer sıçrama yapan kanserlerde özel endikasyonlar dahilinde RF ablasyon veya mikrodalga ablasyon yerine kriyoablasyon uygulanabilmektedir. Ana safra yollarına ve safra kesesine yakın komşulukta olan kanserlerde, veya diğer başka kritik organ komşuluğu bulunan durumlarda çevredeki dokuların işlemden zarar görmesini önleme adına Radyofrekans ve Mikrodalga ablasyon yöntemlerine göre avantajları bulunmaktadır. Ayrıca akciğere sıçrama yapan kanserlerde çok fazla sayıda olmayan oligometastazların tedavisinde de kullanımı mümkündür.
Böbrek kanserlerinde özellikle operasyonun tercih edilmediği durumlarda, operasyon yapılamayacak hastalarda, tek böbreklilerde, zaten kanser tedavisi devam ederken ikincil kanser olarak böbrek kanseri saptanlarda, operasyon ile böbrek kaybı yaşanması çok muhtemel olan merkezi yerleşimli küçük kanserlerde kriyoablasyon (cryoablation) uygulanabilmektedir.
Meme kanserinde özellikle erken evre kanserlerde kullanımı ile ilgili son yıllarda süren birçok umut verici çalışma devam etmekte, dünyada birçok girişimsel radyoloji merkezinde kullanılmaktadır. Bunun dışında oligometastatik veya tek kritik metastazı bulunan vakalarda radyoterapi ile veya radyoterapinin yetersiz kaldığı durumlarda uygulanabilir.
Kemik tümörlerinde veya kemiğe sıçramış kanserlerde, kanserli dokunun sinirlere çok yakın bulunduğu durumlarda RF veya mikrodalga ablasyon tedavisine iyi bir alternatif olarak kullanılmaktadır.
Yumuşak doku tümörlerinde, sarkomlarda, dezmoid tümörde başarılı bir yöntem olarak kriyoablasyon kullanım alanı bulmuştur. Özellikle sinirlere ve damarlara yakın tümörlerde diğer yöntemlere üstün bir yöntem olarak kullanımı artmıştır.
Karın boşluğu içerisinde yer alan kanserlerde kriyoablasyon yöntemi başarılı bir yöntem olarak kullanılmaya devam etmektedir.
Pankreas kanserlerinde son yıllarda kriyoablasyon kullanımı ile ilgili tecrübe artışı mevcuttur. Opere edilemeyecek hastalarda diğer onkolojik tedavilere entegre olarak kullanılabilmektedir. Özellikle ana safra yollarına bası olan hastalarda safra yollarına stent ile birlikte uygulandığında safra yolları palyasyonu ve sarılık yönetimi açısından tecrübe kazalılmıştır. Radyoterapi ile birlikte kullanımı ile ilgili bilimsel yazılar hergeçen gün artmaktadır.
Kriyoablasyon sırasında oluşan buz toplarının ultrason görünümü
Akciğere uygulanan Kriyoablasyon tedavisinden bir görüntü
